Çaldıran ilçesi 1987 tarihine kadar köy statüsünde Muradiye ilçesine bağlı iken 7 Haziran 1987 tarihinde belde belediyesi statüsüne ve 4 Temmuz 1987 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan 3392 sayılı kanun ile ilçe statüsüne kavuşmuştur.

Çaldıran ilçesi il merkezine 109 km, Erciş ilçesine 68 km, Doğubeyazıt ilçesine 65 km mesafede olup il merkezine bölünmüş yol ile bağlanmaktadır.

İlçemizin yüz ölçümü 1587 km2 ve rakımı 2050 metre olup, ilçe merkezi Çaldıran Ovası'na kurulmuştur. Etrafında Özalp, Doğu Beyazıt, Diyadin, Muradiye ilçeleri ve İran bulunmaktadır. İlçe merkezinden E-99 karayolu geçmektedir.

İlçemizde doğan Bendimahi Çayı, ilçemizin ortasından geçerek Van Gölü'ne dökülmektedir. İlçemizde yer alan başlıca dağlar ise, kuzeyde Büyük Tendürek (3538 m) ve Küçük Tendürek (3298 m)'den oluşan Tendürek Dağı, batıda Bemraz Dağı (2690 m), Köse Dağı (2646 m) ve Miladirij Dağı (2611 m), güneyde Pirreşit Dağı (3109 m) ve Kebir Dağı (2539 m), doğuda Elegan Dağı (2653 m), Aktaş Dağı (2844 m), Dumanlı Dağı (3061 m) ve orta kesimine yakın yer alan Alikelle Dağı (2726 m), Boz Dağı (2593 m) ve Kaf Dağı (2464 m)'dır.

İlçemizin iklimi karasal iklimdir. Kışları çok sert geçer ve sıcaklık bazı gecelerde -40 lara ulaşır.

Çaldıran Savaşının Çaldıran Ovasında yapıldığı bilinse de tarihçiler arasında görüş ayrılığı bulunmaktadır. Nitekim Çaldıranın doğusunda bulunan İran sınırları içerisindeki Siyahçeşme adlı yerleşim biriminin adı 2005 yılında Çaldıran (44.000 Nüfus) olarak değiştirilmiştir. Burada da Çaldıran Ovasından daha küçük olan bir ova bulunmaktadır. İranlılar Çaldıran Savaşının bu ova sınırları içerisinde yapıldığını iddia etmektedirler. 23 Ağustos 1514 tarihinde sonuçlanan Çaldıran Savaşının 2014 yılında 500. Yılı kutlanmıştır.

lçemizin İran İslam Cumhuriyeti ile 71 km'lik sınırı bulunmaktatır.