AFYONKARAHİSAR İLİMİZİN BOLVADIN İLÇESİ

ANA SAYFA AFYONKARAHİSAR BOLVADIN
AFYONKARAHİSAR İLİNİN HARİTADAKİ KONUMU
AFYONKARAHİSAR - Haritadaki Konumu

GENEL BİLGİLER

Bolvadin, 31 derece 2 dakika doğu meridyeni ile 38 derece 43 dakika kuzey paralelinin kesiştiği noktada, derin ve uzun bir alüvyon ova üzerine kurulmuştur. Ege bölgesinin İç Batı Anadolu kesminde yer alan Bolvadin güneyden Sultandağları, kuzeydoğudan Emirdağları ile çevrilidir. Ulaşım açısından İç Anadolu, Ege ve Akdeniz bölgelerini birbirine bağlayan kilit noktadadır. Deniz seviyesinden ortalama yüksekliği 1016 metre ve yüzölçümü 1108 km2 dir. Afyon yüzölçümünün %12.84´ ünü oluşturur. İlçe merkez nüfusu 31500´dür.   

Bolvadin´in arazileri genellikle ovadır. İlçenin yüzölçümünün ortalama %40´ı tarımsal saha olup büyük bir kısmında tahıl üretilmekte, ikinci sırayı meyvelik, bağ ve bahçe sahaları almaktadır. İlçenin dağlarında sarı meşe, ardıç ve çam ormanları vardır. 

Bolvadin iklim bakımından İç Anadolu Bölgesi ile Ege Bölgesi arasında yer aldığından, zaman zaman karasal, zaman zaman ılıman hava kütlelerinin tesiri altında kalmaktadır. Genel olarak yazları kurak ve sıcak, kışları soğuk ve kar yağışlı geçmektedir. 

Bolvadin yeraltı suları bakımından zengin bir kuşakta yer almasına rağmen akarsular bakımından fakirdir. Bölgedeki tek akarsu Ahır Dağlarından doğup, Bolvadin´in güneyinden geçerek Eber Gölüne dökülen Akarçay´dır. Üzerinde Altıgöz, Develi, Kırkgöz ile Sırt köprüsü gibi köprüler vardır. 

Eber Gölü :Bolvadin´in güneydoğusunda bulunur. Bolvadin, Çay ve Sultandağı ilçelerine kıyısı vardır. Denizden yüksekliği 967 metre ve yüzölçümü 125 km dir. Akarçay ve Sultandağlarından gelen sel suları ile beslenmekte olup, gölde yetişen kamış, hasırotu ile gölde bulunana sazan ve turna balıkları göl çevresinde bulunan köylüler için geçim kaynağı sağlamaktadır. 

Köyler: Büyükkarabağ, Kemerkaya, Derekarabağ, Dipevler, Güney Köy, Hamidiye, Karayokuş Köyü, Kurucaova, Kutlu Köyü, Nusraltı, Ortakarabağ, Taşağıl Köyü, Taşlıdere, Yörükkaracaören

TARİHİ

Bolvadin, Anadolu´nun en eski yerleşim yerlerinden biridir. Mevcut vesikalara göre 10.000 yıllık geçmişi vardır. Bolvadin, antik Paroreos Phrygia (Yanık Frigya) vadisinde kurulmuştur. Bu vadide M.Ö. 8000´de yerleşik hayata geçilmiştir.

Arkaik devirde bir site şehri olan Bolvadin, Afyon bölgesindeki 52 yerleşim biriminden birisiydi. Anadolu´daki bütün tarihi devirleri yaşamıştır. Romalılar zamanında Polybotum isminde il merkezidir. Üçhöyükler mevkisinde önemli bir yerleşim merkezi olan Kayster Pedion şehri M.Ö. 401 tarihinde Persler tarafından yakıldıktan sonra Polybotum hızla gelişmiştir. Grek tarihçisi Ksnefon, "Anabasis" isimli kitabında Kayster Pedion şehri için yolların birleştiği yerde kalabalık bir şehirdir der.

M.S. 133 tarihinde Polybotum´u ziyaret eden Roma kralı Hadrianus adına 3 cins para basılmıştır. Kralın heykelleri Form ve agoraları süslemiştir. Bizans zamanında "Polybotos" ismiyle anılmıştır. Çevresini etkileyen sosyal ve kültür şehri olmuştur. Bizans ın son zamanlarında Türk ve Arap akınlarının tesiri ile şehir küçülmüş, nüfus dağılmıştır. Bizans tarihçisi Anne Comnenus "Alexia" isimli eserinde bu şehrin çevresinin merkezi olduğunu yazar. IX. asrın başlarında büyük bir deprem geçirir. Şehrin surları ve binaları yıkılır. Bizans Kralı Aleksi Comnenus şimdiki Hisar Mahallesi´nin olduğu yere büyük bir kale yaptırır, halkın bir kısmı ile askerleri buraya taşır, büyük bir kımı ise Sivrihisar ve Seyitgazi´ye taşınır. 732 yılında Emevi komutanı Mesleme büyük bir ordu ile Bolvadin´e gelir. Burada Akrenon (Afyon) kalesi kuşatılır. Kuşatmada Seyyid Battal Gazi ve Peygamberimizin sahabesi Abdül Vahap Gazi yaralanır. Seyit Battal Gazi, Seyit Gazi´de; Abdül Vahap Gazi de Bolvadin´de ölürler. Türbeleri bu yerdedir. Bu olayların hatırası olan Sahabe Abdül Vahap Gazi´nin türbesi Eber Gölü kenarında bir höyük üzerindedir.

Bolvadin, Malazgirt Savaşı´ndan sonra 1107 tarihinde yapılan Bolvadin Savaş sonunda Emir Menkülek Bey tarafından Türklerin eline geçmiştir. Bolvadin Savaşı, Anadolu´nun Türkleşmesinde önemli bir rol oynamıştır.

Türklerin eline geçtikten sonra Bolvadin´e Yazır, Avşar, Karkın, Çepni boyları gelip yerleşmişlerdir. Daha sonra aşiretlerin iskanları sırasında çeşitli aşiretler, cemaatler yerleştirilmiştir. Bugünkü Bolvadin ve civarındaki halkın kökleri bu aşiretlere dayanır.

Bolvadin merkezinde Yazır ve Karkın aşiretleri etkindir. Daha sonra Sarıkeçili, Karakeçili, Honamlı ve Tekeli Yörükleri gelmişlerdir. Civarda ise Morcaali Türkmenleri (Kemerkaya), Karainbeyli Türkmenleri (Çay), Karabağ Türkmenleri (Büyükkarabağ, Ortakarabağ, Derekarabağ), Tabanlı Türkmenleri (Kurucaova Köyü), Selçuklu Yörükleri (Dişli Kasabası), Avşar Yörükleri (Özburun Kasabası), Karakeçili Yörükleri (Yörükkaracaören ve civarı) yerleşmiştir.

Bolvadin Selçuklular zamanında "Karahisar-ı Devle" ismiyle anılan Afyon´a bağlı 10 kadılıktan birisi olup yeniden imar edilmiştir. Bu devirde 11 nahiyesi (Han, Bayat, Musluca, Göçmen Akviranı, Nevahi-i Barkınlı, İshaklu, Çay, Karamık, Şuhut, Karaadilli, Çölabat), 326 köyü, 11 mahallesi vardı. Büyük bir ticaret merkeziydi. Selçuklular´dan günümüze kadar yalnızca Alaca Camii ulaşmıştır. Alaca Çeşmesi ve Ali Efendi Camisi´nin yalnız kitabeleri ulaşabilmiştir. Hz. Mevlana´nın oğlu Sultan Veled, Afyon´u ziyareti sırasında "Bolvadin Mevlevihanesi"ni açmıştır.

Bolvadin, Selçuklular yıkıldıktan sonra Eşrefoğulları, Sahipataoğulları ve Karamanlılar´ın eline geçmiştir. Bu devirde Eşrefoğlu Külliyesi ve Erkmenhisarı Camii yapıldı. Bu eserleriden günümüze Eşrefoğlu Camisi´nin kitabesi ve Erkmenhisarı Camisi´nin minaresi (Kırık Minare) gelebilmiştir.

Bolvadin, Sultan I. Murat zamanında Osmanlı topraklarına katıldı. Osmanlı döneminde, önceleri Germiyan vilayetine (Kütahya), 1839´dan sonra Hüdavendigar vilayetine (Bursa) bağlı kaza merkezi oldu. 1850 yılında Muhassılığa yükseldi. Karahisar-ı Sahip Sancağı (Afyon) iki Muhassılığa ayrılmıştır:

1. Karahisar-ı Sahip Muhassılığı: Merkez Afyon, Sandıklı, Çal, Çivril, Sincanlı kazaları

2. Bolvadin Muhassılığı: Merkez Bolvadin, Han, Bayat, Musluca (Emirdağ), Nevahid-i Barçınlı (Kemerkaya), İshaklı, Karamık, Çay, Şuhut, Karaadilli, Çölabat kazaları Bolvadin, Kurtuluş Savaşında stratejik yönden önemli bir merkez olmuştur. Birinci ve İkinci Ordu Bolvadin´de kurulmuştur.

COĞRAFİ DURUM

Bolvadin 3.ve 4. jeolojik devirlerde oluşmuş bir ovadır. Güneyden Sultandağları (2519 m), kuzeydoğudan Emirdağları (2307 m) ve kuzeybatıdan Paşadağları (2000 m) yla çevrilidir.  

Bolvadin, 31 derece 2 dakika doğu meridyeni ile 38 derece 43 dakika kuzey paralelinin kesiştiği noktada, derin ve uzun bir alüvyon ova üzerine kurulmuştur. Ege bölgesinin İç Batı Anadolu kesminde yer alan Bolvadin güneyden Sultandağları, kuzeydoğudan Emirdağları ile çevrilidir. Ulaşım açısından İç Anadolu, Ege ve Akdeniz bölgelerini birbirine bağlayan kilit noktadadır. Deniz seviyesinden ortalama yüksekliği 1016 metre ve yüzölçümü %12.84´ ünü oluşturur.

Bolvadin´in arazileri genellikle ovadır. İlçenin yüzölçümünün ortalama %40´ı tarımsal saha olup büyük bir kısmında tahıl üretilmekte, ikinci sırayı meyvelik, bağ ve bahçe sahaları almaktadır. İlçenin dağlarında sarı meşe, ardıç ve çam ormanları vardır. 

İlçenin, Sultandağları, Emirdağları ve Paşadağları üzerinde muhtelif yaylaları bulunmaktadır. Bunlardan en önemlisi Paşadağ ve Çoğu yaylalarıdır. Eber Gölü havzası teknotik bir çukur olup, Akarçay´ ın ve Sultandağları´nın kaynak sularıyla beslenerek ve zamanla su dolarak oluşturmuştur. Tek akarsuyu Akarçay´ dır. Ahır dağlarından doğar ve Eber Gölü´ne dökülür. Üzerinde Altıgöz, Develi, Kırkgöz ile Sırt köprüsü gibi köprüler vardır. 

Coğrafî olarak İç Ege Bölgesinde bulunan ilçemizde kara iklimi hüküm sürmektedir. Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve sert geçmektedir. İlçemizin dağlarında sarı meşe, ardıç ve çam ormanları vardır.