AFYONKARAHİSAR İLİNİN HARİTADAKİ KONUMU

TARİHİ
 
Yöre tarihinin Akarçay kenarındaki höyüklerden de anlaşıldığı gibi eski Tunç Çağına kadar uzandığı bilinmektedir. Bugünkü Kocaöz (Feleli) köyünde antik Anabura kenti kurulmuştur. Afyon Arkeoloji Müzesi'nde bulunan Artemis heykeli buradan çıkarılmıştır.

Bir rivayete göre: Danişmentlileri oluşturan Avşar boylarından Süleymanlı koluna mensup bir grubun bu bölgeye yerleştiği Çobanlar, Işıklar ve Sülümenli beldelerinin bu oymak tarafından kurulduğu, hatta kurucuların kardeş oldukları rivayet edilir. Bilindiği gibi Danişmentlilerin dağılmasıyla onlara bağlı bir çok oymak ve boy başta batı Anadolu olmak üzere bir çok yere dağılmışlardır.

Rivayete göre: Bölgenin Bizanslılardan Türklere geçmesiyle Çobanların, Sülümenlinin ve Işıkların Dulkadiroğluları beyliğine mensup Oğuzların Avşar boyunun Civanşirli kolunun Selmanlı, Sülmenli, Süleymanlı aşireti tarafından kurulduğu rivayet edilmektedir.

Bir başka rivayete göre ise; Civanşirli aşiretine mensup bir oymağın Van dolaylarından Eskişehir'e geldiği bu oymaktan iki kardeşin Afyonkarahisar'ın Çobanlar, Işıklar ve Sülümenli beldelerine göç ederek yerleştiği rivayet edilmektedir. Çobanlar halkının kökeninin bu aşiretine mensup olduğu, hatta bir kaç kitapta Çobanların 1151 yıllarında fed edildiği yazmaktadır. Bununla birlikte yine Kanunu Sultan Süleyman zamanındaki vergi kayıtlarından Çobanlar isminin Çobanlar-ı kebir (Büyük Çobanlar) olarak adlandırıldığı anlaşılmaktadır. Yine İlçeye değişik vesilelerle civar köy kasabalardan zaman zaman göç olduğu ilçedeki bazı insanların soyadlarından da anlaşılmaktadır.

Yapılan bazı araştırmalarda Tufan GÜNDÜZ’ün Daişmendli Türkmenleri Maliyeden Müdevver Defterlerinde; Çobanlar Oğuzların Bozok kolundan Anadolu Şelçuklularının Danişmendlilerinden Küçük Salmanlı (Süleymanlı) aşiretinin Tit-i Keman (Okçular) boyundan geldiği tespitine vardığı anlaşılmaktadır.

Bu aşiret şimdiki adıyla Dinar (Geyikler) ilçesindeki Türkmenlerle soydaş olduğu tespitine varmıştır.

Tufan GÜNDÜZ’ün Daişmendli Türkmenleri Maliyeden Müdevver Defterlerinde; Büyük Salmanlıların, Geyikler (Dinar) kazasının Yorgalar, Akça, Yüreğil, Gökçeli, Alacaatlı, Yarımca, Dombay, Eskiköy, Engürük, Yenice, Yeregiren, Seyidli, Budaklı, Karabedirli, Eldere ve Porsama, Sandıklı’nın Kötüağıl, Urla’nın Okçular köylerine, Kara Halilli obası ise Sandıklı’nın Karakuyu, Karahalilli ve Saidli köylerine; Küçük Salmanlılar, Geyikler kazasının Mayalı, Çapalı, Eldere, Kulu ve Torumlu köylerine, Küçük Salmanlıların Hacı Kasımoğlu obası ise Kuyuköy, Bahşayış, Haceröyük ve Tulu köylerine yerleşti. Ancak çevreye zararları önlenemediği için 1720’de Rakka’ya iskanları emredildiyse de bundan vazgeçilerek 1728’de aşiretin miri yöneticilerine gönderilen emirle itaatleri sağlandı. Böylece buralara kesin yerleşmiş oldukları ve Günümüzde Afyonkarahisar il merkezi ile Sülümenli, Çobanlar ve Işıklar kasabaları bu aşiretten olduğu tespitine varılmıştır.

COĞRAFİ DURUM

İç batı Anadolu eşiğinin orta derecede yüksekliğe sahip dağları arasında yer alan Çobanlar, 380 Kuzey enleminde ve 300doğu boylamında yer alır.

İlçemiz ulaşım yönünden oldukça geniş  imkanlara sahiptir. Afyonkarahisar İl Merkezine 25 km mesafede bulunan İlçemiz Konya Karayoluna 6 km  T.D.D.Y. Çobanlar İstasyonuna ise 4 km mesafededir.

İlçemizin Tarihi hakkında mevcut bilgiler sınırlıdır. İlçemizde bulunan AntikYeraltı şehrinin bulunması ise Çobanlar İlçesinin MÖ.400’lü yıllarda Romalılar tarafından yerleşim bölgesi olarak kullanıldığını göstermektedir. Bu günkü Kayacık Mevkiinde de antik kalıntılara rastlamak mümkündür. Yer altı şehrinin yaklaşık olarak 5000 kişilik olduğu ve 3 katlı olarak inşa edildiği tahmin edilmektedir.

Çobanlar, İç batı Anadolu bölümünde, Afyonkarahisar’ın 25 km. Doğusunda yer alır. Çobanlar’ın güneyinde 1650 m. yüksekliğe sahip Bey Dağı vardır. Güneydoğusunda 2530 m. yüksekliğe sahip Sultandağları bulunur.

İç Anadolu iklim karakteri ile Ege iklim karakterini bir arada görmek mümkün olmaktadır. İlçemiz düz bir arazi üzerine kurulu olduğu için topraklarının nerede ise tamamı Tarıma elverişlidir. %80’lik kısmı Seyitler Barajı ve motopomp ile sulanmaktadır. İlçemizde tarım ile beraber olarak  hayvancılık oldukça gelişmiştir.

Çobanlar’da herhangi bir maden bulunmamaktadır. İlçemizin kuzey kısmında bulunan ve Mermerlik adı ile anılan bölgede verimli olmayan mermer rezervi bulunmaktadır. Mermer rezervi verimli olmadığı için herhangi bir mermer ocağı faaliyeti yoktur. Rakım olarak, Çobanlar’ ın yerleşim merkezinin denizden yüksekliği 990 m.dir.

İlçemizin batısında 5 km mesafede Sülümenli Kasabası,  Güneyinde 7 km mesafede Işıklar Kasabası, Güney doğusunda 6 km mesafede Değirmendere ve  Gözsüslü Köyleri, Doğusunda 23 km mesafede Bolvadin İlçesi, 10 km mesafede Hamidiye Köyü, Kuzeydoğusunda 6 km mesafede Kocaöz Kasabası ve Kuzeybatısında 9 km mesafede Gebeceler Kasabası  bulunmaktadır.