BİLECİK İLİNİN HARİTADAKİ KONUMU

TARİHÇESİ

Pazaryeri’nin tarihi çok eskilere dayanmaktadır. Roma döneminde Anadolu’nun içinden gelip Bursa’ya giden Roma yolu Pazaryeri’nden geçerdi. Bu yolun geçtiği yerler halen yöre halkı tarafından “BAĞDAT YOLU” veya “İPEK YOLU” olarak bilinir.

Kayı aşireti 1132 yılında Söğüt’e yerleştikten sonra Ertuğrul Gazi’ye yaylak olarak verilen Domaniç yaylasına giden en kısa yol Pazaryeri’nden geçmekte idi. Osman Bey Osmanlı devletini kurduktan sonra İnegöl’e (ANGELO KOMA) ve verimli ovalara ulaşmak ve oraları fethetmek amacı ile batıya yöneldi. Osman Bey buraları fethettikten sonra III. oğlu olan Yahşi Pazarlu Bey’e iskan ve idare etmesi amacıyla Pazaryerini ve havalisini verdi. Bu bölgenin ismini Yahşi Pazarlu Bey kendi adını taşıyan “PAZARLUCUK” ismi ile değiştirdi. Bu isim zamanla “Pazarcık”a dönüştü.

Osmanlılar döneminde önemli ticaret ve askeri yolların üzerinde olduğu için Avrupalı seyyahlar Anadolu’ya giderken Pazaryeri’nden geçerdi. Ünlü Avustralyalı seyyah Hans DERNSCWAM 1553–1555 yılları arasında Anadolu’ya yaptığı seyahat sırasında Pazaryeri’nden geçmiştir.

17.yy’da İran seferine çıkan IV. Murat sadrazamı Kara Mustafa Paşa ordusu ile birlikte askeri yol üzerinde olan Pazaryerine uğramış ve konaklamıştır. Buraya kendi adını taşıyan cami ve külliye yaptırmıştır.

Pazaryeri 19. yy’ın sonlarına kadar Hüdavendigar (Bursa) livasına (vilayet) bağlı bir nahiye idi. 1852’de (H.1301) Pazarcık Ertuğrul (Bilecik) livası merkez kazasına bağlı nahiye merkezi oldu. Rumeli’den Kafkaslardan gelen göçmenlerin ve Yörüklerin burada iskan edilmesiyle Pazaryeri’nin nüfusu artmıştır. Çok renkli ve gelişmiş bir kültür altyapısı oluşmuştur. Kurtuluş Savaşı zamanında Pazaryeri üç kez Yunan işgaline uğramış ve yıkılmıştır.

Miralay Ayıcı Arif Bey komutasındaki birliklerimizle Yunan işgalciler arasında kanlı çarpışmalar sonucunda 5 Eylül 1923 tarihine Yunanlar Pazaryeri’ni boşalttılar. Ancak çekilirken yakıp yıktıklarından dolayı Pazaryeri harabeye dönmüştür.

1926 yılında, yeniden yapılan idari taksimata göre, Pazarcık, Bilecik ili Bozüyük ilçesine bağlı bir bucak merkezi oldu. Pazarcık bucağı 1953 yılında Maraş ilinin Pazarcık ilçesi ile isim benzerliği ve bu benzerliğin çeşitli karışıklıklara sebep olacağı gerekçesiyle “PAZARYERİ” ismi ile ilçe merkezi oldu. Günümüzde 5 Eylül tarihi ilçenin Kurtuluş Günü olarak kutlanmaktadır.

COĞRAFİ DURUM

Marmara Bölgesinin doğusunda yer alan Pazaryeri ; doğusunda Söğüt, batısında Bursa’nın İnegöl İlçesi,kuzaeyinde Bilecik  merkezi,güneyinde Bozüyük İlçesi ile çevrilmiştir. Yüzölçümü 396 km2’dir. %55’i ormanlarla kaplı olan Pazaryeri’nin  24 köyü ve 6 mahallesi bulunmaktadır.

Yüzey Şekilleri: İlçenin topoğrafik yapısı engebeli ve dağınıktır. Yayla görünümünde  vadiler  içinde küçük düzlükler bulunur. Yüzölçümü 34.943 hektar olup 16.049 hektar orman alanı, 12.204 hektar ekilebilir alan, 2.160 hektarı çayır, mera  ve 4.530 hektarı da tarıma elverişsiz arazidir.

Dağları: İlçe merkezinde, Kireçlik Tepesi 890 m, batısında Ahı Dağı 1110 m, kuzeyinde Esemen sırtları (Dokuzöküz Dağları), Güneyinde Ahı Dağının devamı Uzunçam, Karateke, Kertalan sırtları 1000-1500 m arasında değişen yüksekliklere sahiptir. İlçenin rakımı 810 m olup arazi yapısı doğuya doğru alçaktır. İlçe arazisinin tarım alanı olarak kullanılan (12204 ha) bölümleri üç tarafı dağlarla çevrili bir ovadır.

Akarsular: Ova içinde kuzey kısmını boydan boya geçen Sorgun Çayı, doğudan geçen Karasu Çayı ve bunları besleyen    derelerden    sulama    olarak    faydalanılmaktadır. Bu çaylar ve derelerin üzerine kurulan ve isimlerini kurdukları yerlerin adlarından alan Günyurdu Mustafa Erdemir Barajı ve Küçükelmalı,  Bozcaarmut,  Esere,  Büyükelmalı,  Sarnıç   gibi göletlerin tarım arazilerinin sulanmasına ve yöre iklimine olumlu etkileri olmaktadır.

Göletleri: Etrafı çam ormanlarıyla kaplı  doğa  harikası  5  gölet ve 1 barajı mevcuttur. Bozcaarmut Göleti ,Kükelmalı Göleti, Büyükelmalı Göleti, Sarnıç Göleti, Esere Göleti ve Günyurdu Mustafa Eldemir Barajında doğa ile baş başa kalma imkanı bulunmakta olup  halkı modern sulama sistemine kavuşmuştur. Ayrıca inşaatı devam eden Dereköy Barajı tamamlandığında  10.150 dekar alanda sulama yapılacaktır.

Bitki Örtüsü: Büyük bir kısmı ormanlarla kaplı olup geri kalan kısmı verimli arazilerden oluşmaktadır. Türkiye'de sadece ilçemizde yetişen Şerbetçiotu bitkisinin ekimiyle birlikte Pazaryeri ilçesinde yetişen ve patent hakkı alınan "Pazarcık boncuğu" fasulyesinin de tarımı yapılmaktadır. Kalan diğer verimli arazilerde de buğday, arpa ekimi ve meyvecilik tarımı öne çıkmaktadır.

İklim: İlçe, Marmara Bölgesinde yer almasına rağmen iklimi sert ve karasaldır. Ege, Batı Karadeniz ve İç Anadolu Bölgesi iklimlerinin zaman zaman etkilerini gösterdiği geçiş bölgesini oluşturur.